پوست خشک زمانی ایجاد میشود که لایه شاخی پوست (Stratum Corneum) آسیب ببیند و باعث از دست رفتن آب از طریق اپیدرم Transepidermal Water Loss یا TEWL و عدم نگهداری کافی رطوبت در پوست شود. عوامل طبیعی مرطوبکننده پوست Natural Moisturizing Factors یا NMFs مانند اوره، اسید لاکتیک و آمینو اسیدها، همراه با لیپیدهای بینسلولی مثل سرامیدها، کلسترول و اسیدهای چرب آزاد، نقش مهمی در حفظ رطوبت دارند.
وقتی این سد پوستی آسیب ببیند — به دلیل عوامل محیطی (سرما، رطوبت پایین)، شستوشوی بیش از حد، استفاده از شویندههای خشن یا مشکلات پوستی مانند اگزما آتوپیک — پوست خشک، زبر، پوستهپوسته، سفت و خارشدار میشود. پیری نیز با کاهش ترشح سبوم و کاهش تولید فیلگرین که برای تولید NMF ضروری است به خشکی پوست کمک میکند. کمآبی سیستمیک، کمبود مواد مغذی مثل اسیدهای چرب ضروری و ویتامین Eو برخی داروها (رتینوئیدها، دیورتیکها) نیز میتوانند خشکی را تشدید کنند.
راهکارهای درمانی:
- ترمیم سد پوستی و حفظ رطوبت: استفاده از مرطوبکنندهها و جاذبهای آب مانند گلیسیرین، پنتانول، هیالورونیک اسید و اسکوالان که آب را در پوست نگه میدارند.
- لایه محافظ: استفاده از Occlusiveها مثل وازلین و دایمتیکون برای کاهش TEWL.( وازلین برند arsec از بهترین نوع وازلین در خاورمیانه که در محصولات vie مورد استفاده قرار گرفته است)
- فرمولاسیونهای مدرن: اغلب شامل سرامیدها، نیاسینامید و پریبیوتیکها برای بازگرداندن تعادل لیپیدی و حمایت از میکروبیوم پوست.
- خشکی مزمن یا التهابی: در مواردی مانند اگزما، ممکن است نیاز به کرمهای تجویزی حاوی کورتیکواستروئید یا مهارکنندههای کلسینورین باشد.
- مراقبت روزانه: استفاده از شویندههای بدون عطر، با pH متعادل و آب ولرم هنگام استحمام برای کاهش تحریک.
- فناوریهای نوین: شامل لیپیدهای بیومیمتیک و سیستمهای امولسیون لمیلار که ساختار طبیعی پوست را شبیهسازی میکنند.
- آب کافی و مکمل اسیدهای چرب ضروری میتواند رطوبت پوست را از داخل بهبود دهد.
- مرطوب کردن روزانه پوست، به ویژه بلافاصله پس از استحمام، کلید حفظ سلامت پوست و پیشگیری از تشدید خشکی است.