پیری پوست

پیری پوست یک فرآیند زیستی پیچیده است که تحت تأثیر عوامل درونی (ذاتی) و بیرونی (محیطی) قرار دارد.
پیری درونی که به آن پیری کرونولوژیک نیز گفته می‌شود، نتیجه‌ی برنامه‌ریزی ژنتیکی و کاهش تدریجی فعالیت سلولی است. در این حالت، بازسازی کراتینوسیت‌ها کند می‌شود، عملکرد فیبروبلاست‌ها مختل می‌گردد و تولید پروتئین‌های ساختاری مانند کلاژن نوع I و III، الاستین و اسید هیالورونیک کاهش می‌یابد. در نتیجه، اتصال بین درم و اپیدرم صاف‌تر شده، خاصیت ارتجاعی و سفتی پوست کاهش یافته و خطوط ریز ظاهر می‌شوند.

در مقابل، پیری بیرونی یا Photoaging ناشی از عوامل محیطی به‌ویژه تابش فرابنفش (UV)، آلودگی هوا، دود سیگار و سبک زندگی ناسالم است. تابش UV با افزایش استرس اکسیداتیو و فعال‌سازی آنزیم‌های MMP باعث تخریب کلاژن و الاستین می‌شود. پیامد آن بروز چین‌وچروک‌های عمیق، لک‌های تیره، گشاد شدن مویرگ‌ها و زبری پوست است. همچنین پدیده‌ی گلیکاسیون (Glycation) که طی آن قندها به پروتئین‌ها متصل شده و ترکیبات سخت و غیرفعال (AGEs) تولید می‌کنند، موجب کاهش درخشندگی و انعطاف پوست می‌شود.

رویکردهای مدرن ضدپیری بر پیشگیری و ترمیم تمرکز دارند. رتینوئیدها مؤثرترین ترکیبات شناخته‌شده برای افزایش تولید کلاژن و بهبود بافت پوست هستند. آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C، اسید فرولیک و نیاسینامید با خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد به شفافیت و محافظت از پوست کمک می‌کنند. پپتیدها و فاکتورهای رشد با تحریک فیبروبلاست‌ها، بازسازی ماتریکس خارج سلولی را تقویت می‌کنند. استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و فیلرهای حاوی هیالورونیک اسید نیز به بازگرداندن حجم و رطوبت پوست کمک کرده و ظاهر چین‌وچروک‌ها را کاهش می‌دهد.
در نهایت، استفاده‌ی روزانه از ضدآفتاب با طیف وسیع و تغذیه‌ی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، اسیدهای چرب امگا ۳ و پلی‌فنول‌ها، مؤثرترین راه برای به‌تأخیر انداختن علائم قابل‌مشاهده‌ی پیری پوست است.